Polscy pianiści od lat 30. XX wieku należą do światowej elity jazzu. Do historii tego gatunku muzyki weszli Jerzy Petersburski i Henryk Wars, dzięki którym o polskim jazzie zaczęło być głośno. Obaj łącząc różne style i tradycje, położyli fundamenty pod rozwój jazzu w Polsce. Nazwiska Krzysztofa Komedy czy Włodka Pawlika zna cały świat. Leszek Możdżer nagrywa z wielkimi gwiazdami, jak Pat Metheny, Joe Lovano czy David Gilmour. Świetnie radzi sobie w repertuarze klasycznym, pokazując zachwyconej publiczności, jaka jest rola lewej ręki u Ravela.

Przed II wojną światową polscy artyści mający często klasyczne wykształcenie muzyczne zaczęli eksperymentować z nowym gatunkiem. Na początku naśladowali jazz, ale z czasem dzięki nowatorskiemu podejściu do muzyki i łączeniu różnych stylów przyczynili się do powstania unikalnego, polskiego nurtu w jazzie.

Klasyczne inspiracje

Polska pianistyka jazzowa zasłynęła nazwiskami Jerzego Petersburskiego i Henryka Warsa. Orkiestra “Gold Band”, którą Petersburski w roku 1926 założył z Arturem Goldem zaczynała od ragtime’u. Później grała muzykę taneczną oraz jazz w klimatach Paula Whitemana, a jej swingujący rytm przyciągał publiczność do najbardziej renomowanych lokali Warszawy, Ciechocinka, Łodzi, Katowic, Wilna i Zakopanego oraz w Austrii, Czechosłowacji, Francji, Niemczech, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii.

Po wybuchu II wojny światowej Jerzy Petersburski dołączył do big bandu „Tea Jazz” Henryka Warsa we Lwowie, w którym występowali wybitni polscy muzycy i śpiewacy, w tym gwiazda przedwojennej sceny i filmu Eugeniusz Bodo. Wars zasłynął jako pionier jazzu w Polsce. Jego piosenka „New York Times” uznawana jest za pierwszą kompozycję jazzową w naszym kraju.

W latach 1929-1930 dużą popularnością cieszył się program „Jazz na dwa fortepiany”, wykonywany przez Warsa razem z Leonem Boruńskim w teatrze rewiowym Morskie Oko w Warszawie. W połowie lat 30. Henryk Wars nagrywał swing dla Polskiego Radia.

Najwięksi pianiści

Współcześni polscy pianiści jazzowi wprowadzają innowacyjne rozwiązania i łączą różne style. Dzięki unikalnemu połączeniu tradycji klasycznej z nowoczesnymi elementami jazzowymi stali się rozpoznawalni na świecie. Jednym z najwybitniejszych polskich muzyków jazzowych był niewidomy pianista z wykształceniem klasycznym Mieczysław Kosz.

Wzorując się na Billu Evansie, komplementowany był za bardzo osobistą koncepcję gry, znakomite solówki, dobre wyczucie swingu, soczysty dźwięk i wielką kulturę muzyczną. Kosz łączył różne techniki i style, improwizację z bogatą harmonią. Jego utwory inspirują do dziś wielu młodych muzyków.

Harmonia jazzowa

Wielką międzynarodową rozpoznawalność zyskał inny wybitny polski pianista – Krzysztof Komeda Trzciński. Wypracował charakterystyczny styl łączący elementy cool jazzu z europejską wrażliwością. Grając jazz z elementami muzyki klasycznej, stworzył wiele znakomitych utworów, które do dziś są wykonywane przez muzyków jazzowych na całym świecie.

Napisał muzykę do wielu filmów, m.in. „Do widzenia, do jutra”, „Nóż w wodzie”, „Gdy spadają anioły”, „Niekochana”. Kompozytor nie trzymał się typowo jazzowego timingu, dzięki czemu jego utwory mają wyjątkową ekspresję.

Największą sławę przyniosła mu współpraca z Romanem Polańskim przy oscarowym filmie “Rosemary’s Baby”. Jego ścieżki dźwiękowe wyznaczyły nowe standardy w muzyce filmowej. Międzynarodowe uznanie zyskały nie tylko kompozycje Komedy, ale także sposób, w jaki grał na pianinie. Jego styl był pełen emocji, co przyciągało uwagę słuchaczy gdziekolwiek się pojawił.

Akordy barowe

Do twórczości Komedy nawiązuje wielu młodych muzyków jazzowych. Światową sławę zdobył Włodek Pawlik. Jego kariera nabrała tempa szczególnie po tym, gdy został uhonorowany Nagrodą Grammy za najlepszy album jazzowy w kategorii dużych zespołów jazzowych. Ma talent do komponowania. Dzięki inspiracji muzyką klasyczną jego utwory są wyjątkowe i pełne głębi. Założone przez niego Włodek Pawlik Trio organizuje liczne koncerty i festiwale. Ich aranżacje pianowe łączą w sobie elementy jazzu, klasyki oraz współczesnych rytmów.

W historii polskiego zapisał się również Sławomir Kulpowicz. Pianista ukończył studia na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach, broniąc pracę dyplomową poświęconą muzyce Johna Coltrane’a. Koncertował w kwartecie Zbigniewa Namysłowskiego, trzykrotnie występował solo na John Coltrane Festival w Los Angeles. Jego poważny wkład w rozwój polskiego jazzu polega na umiejętnym połączeniu tradycji z orientalnymi dźwiękami muzyki indyjskiej.

Improwizacja fortepianowa

Muzyczne tradycje z nowoczesnymi brzmieniami łączy Leszek Możdżer, artysta młodego pokolenia. Absolwent Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, laureat nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka oraz Paszportu Polityki. Wielokrotnie nagradzany w plebiscytach i konkursach muzycznych, m.in. czasopisma Jazz Forum, Jazz Juniors, Jazz Melomani i Jazzowe Oskary.

We wczesnych latach działalności muzycznej był członkiem kwartetu Zbigniewa Namysłowskiego. W roku 1992 otrzymał wyróżnienie indywidualne na Jazz Juniors i od tamtego czasu zwyciężał we wszystkich kolejnych ankietach czytelników „Jazz Forum” w kategorii Fortepian oraz został wielokrotnie uznany Muzykiem Roku.

Nagrywał ze Zbigniewem Preisnerem, współpracował z mieszkającym w Los Angeles Janem Kaczmarkiem. Koncertował i nagrywał z międzynarodowymi gwiazdami, takimi jak Pat Metheny, Joe Lovano, David Gilmour, Marcus Miller czy John Scofield. Świetnie radzi sobie w repertuarze klasycznym, pokazując zachwyconej publiczności, jaka jest rola lewej ręki u Maurice Ravela.